- Details
-
Written by مهدیه جعفری
گودی کمر یا لوردوز به معنی افزایش تقعر ستون مهره های کمری است. گودی کمر به صورت طبیعی باید وجود داشته باشد و آنچه میتواند مشکلساز شود، افزایش بیش از حد گودی کمر است که طی آن، انحنای کمر بیش از میزان طبیعیاش میشود.
بنابراین نباید فراموش کنیم کاهش یا افزایش غیرطبیعی انحنای ستون فقرات، هم میتواند نشانهای از یک بیماری باشد و هم خودش ممکن است زمینهساز بروز بیماری و ناراحتی شود و به همین دلیل به پیگیری و رسیدگی نیاز دارد،زمانی که گودی کمر افزایش پیدا میکند، مرکز ثقل بدن هم تغییر خواهد کرد که این وضع به بروز مشکلات متعددی برای فرد منجر خواهد شد.
دردسرهای افزایش گودی کمر
افزایش گودی کمر میتواند زمینهساز مشکلات دیگری مانند قوز پشت و در نتیجه افزایش فرورفتگی ستون فقرات گردنی و آسیب این اندامها نیز بشود.
علاوه بر این، گودی بیش از حد کمر دردهایی در ناحیه جلوی زانوها و پنجههای پا نیز ایجاد خواهد کرد و به دلیل فقدان توازن در تقسیم وزن، استخوان لگن را هم تحتفشار قرار خواهد داد.
علل گودی کمر
علل متعدد و متفاوتی از جمله عوامل ارثی میتواند در بروز این مشکل موثر باشد، اما یکی از مهمترین عوامل زمینهساز گودی کمر که البته براحتی هم قابل پیشگیری خواهد بود، استفاده از کفشهای پاشنه بلند و غیراستاندارد است.
کوتاهی عضلات ناحیه پشت پا، ضعف عضلات شکمی، چرخش لگن، و چاقی بویژه چاقیهای شکمی نیز موجب افزایش گودی کمر میشود.
بعضی از بیماریهای مادرزادی هم در این زمینه نقش دارد و میتواند باعث افزایش گودی کمر شود. به عنوان نمونه، دررفتگی مادرزادی لگن یا جابهجایی ستون مهرهها به سمت جلو که میتواند مادرزادی باشد یا حتی ممکن است به دلایل دیگر اتفاق بیفتد نیز در افزایش گودی کمر موثر خواهد بود.
پوکی استخوان هم در مراحل اولیه از جمله عوامل موثر در ایجاد گودی کمر به حساب میآید.
زایمان مکرر
ضعف عضلات شکمی و عضلات خلفی ران و عضلات باز کننده ران
لوردوز جبرانی ناشی از کیفوز پشتی(قوز پشتی)
کوتاهی عضلات ناحیه کمری
گودی کمر قابل پیشگیری است یا نه؟
در لوردوز یا گودی کمر قوس ستون فقرات کمری به جلو بیشتر شده، شکم به جلو آمده و باسن به عقب میرود،افزایش گودی کمر مشکل شایعی است که خیلیها را درگیر میکند و برای همین هم بسیاری از افراد، هرگونه دردی را در ناحیه پشت و کمر به این وضع ربط میدهند و به دنبال پیدا کردن روشی برای درمان آن هستند. البته خیلیها تصور میکنند گودی کمر قابل درمان نیست و اعتقاد دارند کاری از دست کسی برای بهبود آن برنمیآید. در صورتی که متخصصان میگویند با استفاده از روشهای موثری میتوان از بروز این مشکل پیشگیری کرد یا آن را تا حد قابلتوجهی بهبود بخشید.
در بسیاری از موارد، گودی کمر به علت چرخش لگن اتفاق میافتد. در این وضع با استفاده از حرکات اصلاحی خاصی میتوان شدت این مشکل را کاهش داد. همچنین همانطور که گفته شد، یکی از علل موثر در بروز گودی بیش از حد کمر، ضعف عضلات کمر و شکم و عدم انعطاف پذیری عضلات و تاندون های اطراف لگن می باشد. این ضعف عضلانی و کاهش انعطاف پذیری در افرادی که شغل نشسته دارند و فعالیت منظمی ندارند بیشتر دیده میشود.
استفاده از کفشهای مناسب و همینطور توجه به شیوههای صحیح نشستن و ایستادن به پیشگیری از افزایش گودی کمر کمک زیادی میکند.
هنگام نشستن باید از صندلیهای مناسب استفاده کنید که پشتی و ارتفاعش قابل تنظیم باشد، تقویت عضلات ناحیه شکم و ایجاد انعطاف پذیری در عضلات اطراف لگن و باسن، زیر نظر فیزیوتراپیست می تواند به کاهش گودی کمر کمک کند.
حرکاتاصلاحی گودی کمر
الف: اگر علت گودی کمر ضعف عضلات شکم باشد حرکات اصلاحی زیر ارائه میگردد
1.شخص به پشت خوابیده و از وی درخواست میگردد سر و گردن و سینه خود را بالا بیاورد یاحتی ممکن است از وی درخواست میگردد که نفس عمیق به کمک عضلات شکم کشیده و حبس نفس انجام دهد.
2.درهمان وضعیت از شخص میخواهیم دست های خود را خم کرده ، روی سینه خود گذاشته و بالا بیاید.
3.از شخص میخواهیم دست های خود را پشت گردن خود گذاشته و این حرکت را انجام دهد درصورتی که شخص نتواند هیچ کدام از این حرکات را انجام دهد در ابتداء درمانگر به وی کمک میکند.
4.شخص به پشت خوابیده یک پای خود را خم کرده روی زمین میگذارد با این کار پشت وی صاف میشود پای دیگر را در این حالت بالامی آورد.
5.عمل فوق را با پای دیگر انجام میدهد.
ب : اگر علت گودی کمر ضعف عضلات بازکننده ران باشد ازحرکات زیر استفاده میشود.
1- شخص به شکم خوابیده و یک پای خود را به صورت مستقیم بالا میآورد و عمل باز کردن ران را انجام میدهد.
2- عمل فوق را با پای دیگر انجام میدهد.
3- میتواند هر دو پا را باهم به وضعیت قبل ببرد.
4- زانوی خود را خم کرده به بالا بیاورد (یعنی دروضعیت دمر و چهاردست وپا مورد قبل را انجام دهد)
ج: اگر علت گودی کمر کوتاهی عضله سوئز خاصرهای باشد:
شخص به پشت خوابیده یک پای خود را درشکم جمع گرده وپای دیگر را تا آنجا که ممکن است چسبیده به میز معاینه نگه میدارد .
این عمل را درمانگر نیز میتواند برای شخص انجام دهد.
اگر علت گودی کمر کوتاهی عضله راست رانی باشد:
در این صورت شخص دمر خوابیده پائی که دارای کوتاهی است را از زانو خم میکنیم دراین حالت درمانگر بادست خود مانع از بالا آمدن باسن وی میشود راه دیگر رفع کوتاهی این عضله این است که شخص به پشت خوابیده زانوهای وی از تخت آویزان است دراین حالت یک پای او را در شکم وی جمع میکنیم و بادست دیگر مانع از صاف شدن زانوی وی میشویم شایداین روش بهتر از روش قبل باشد.
هـ : اگر علت گودی کمر کوتاهی عضلات بازکننده کمر باشد حرکات زیر توصیه میگردد.
- شخص به پشت دراز کشیده سعی میکند به کمک تراپیست پاهای خود را ازبالای سر به زمین بزند.
ورزش های ویلیامز برای گودی کمر:
ویلیامز اعتقاد دارد که علت عمده بروز کمر درد، بر هم خوردن انحنای طبیعی ستون فقرات است. به بیان دیگر وی اعتقاد دارد که در اثر علل و عوامل مختلفی از جمله ضعف عضلات جداره شکم، میزان انحنا یا قوس ناحیه کمر افزایش پیدا می کند و همین عامل موجب بروز درد کمر می شود.
همین طور ویلیامز اعتقاد دارد که در اثر ضعف عضلات سرینی یا عدم انعطاف پذیری در عضلات اطراف لگن و ران به ویژه عضلات پشت ران (عضلات همسترینگ) شخص در هنگام فعالیت یا کار از الگوی صحیح استفاده نمی کند و همین عامل موجب مختل شدن حرکات مفاصل بین لگن و ناحیه کمر می شود و در نتیجه باعث بروز درد کمر می شود. بنابراین ویلیامز برای کاهش انحنا یا قوس کمر ( لوردوز )، تقویت عضلات ناحیه شکم و ایجاد انعطاف پذیری در عضلات اطراف لگن و باسن، ورزشها یا حرکات درمانی ویژه ای طرح نمود که همانطور که اشاره شد، اصطلاحاً به آن ورزش ها یا نرمش های ( ویلیامز ) می گویند.
ورزش های ویلیامز:
حرکت اول:
فرد در حالی که به حالت راحت دراز کشیده و زانوهایش خم است، سعی می کند ضمن منقبض کردن عضلات شکم، لگن خود را کمی بلند نماید.
هدف از انجام ورزش اول ویلیامز، تقویت عضلات باسن و کاهش انحنا یا لوردوز کمر است.
حرکت دوم :
فرد در حالی که خوابیده و زانوهایش کمی خم و یا صاف است، سعی می کند با دستهای کشیده یا زیر سر، به حالت نشسته در آید.هدف از انجام ورزش دوم ویلیامز ، تقویت عضلات شکم و کاهش انحنا یا لوردوز کمر است.
حرکت سوم :
فرد در حالت خوابیده، سعی می کند زانوهای خود را تا آنجا که می تواند به طرف سینه حرکت دهد.هدف از انجام ورزش سوم ویلیامز، ایجاد کشش و انعطاف پذیری در عضلات و عناصر اطراف ستون فقرات است.
حرکت چهارم :
فرد در حالی که نشسته است، سعی می کند به طور ملایم مطابق تصویر دستهایش را به مچ پا برساند.هدف از انجام ورزش چهارم ویلیامز، ایجاد کشش و انعطاف پذیری در عضلات پشت ران ( عضلات همسترینگ) است.
حرکت پنجم :
فرد در حالی که در حالت استارت دو میدانی قرار گرفته است، سعی می کند با متمایل شدن به سمت جلو بر روی پای عقب خود فشار وارد کند.در مرحله بعد ضمن عوض کردن پاها، همین حرکت را برای پای دیگر انجام می دهد.هدف از انجام ورزش پنجم ویلیامز، کاهش انحنا یا قوس کمر است.
حرکت ششم :
فرد در حالی که کنار دیوار ایستاده است، سعی می کند بنشیند. در ضمن ممکن است این تمرین را با استفاده از یک صندلی انجام داد، یعنی فرد در کنار صندلی قرار میگیرد و به جای اینکه بر روی زمین بنشیند، بر روی صندلی می نشیند. هدف از انجام ورزش ششم ویلیامز، تقویت عضله چهارسر رانی است. همینطور در این تمرین عضلات سرینی تقویت می شوند.
چند پیشنهاد ساده برای پیشگیری و کاهش گودی کمر
در زمان نشستن، کف پا را صاف بر روی زمین قرار دهید، صندلی خود را تنظیم کنید و در صورت نیاز از یک بالشتک کوچک برای پُر کردن فضای خالی پشت کمرتان استفاده کنید. وقتی ایستاده اید، یک پا را مستقیم روی زمین و دیگری را روی یک پله، چهار پایه و یا هر چیز مشابه، در سطحی کمی بالاتر از پای دیگر قرار دهید. این کار حمایت کمرتان را افزایش خواهد داد.
درست خوابیدن بهترین حالت برای خوابیدن، وضعیت صورت و شکم رو به بالا است، در حالی که بالشی زیر زانوها قرار گیرد، اما در صورتی که تمایل دارید بر روی شکم بخوابید حتما بالشی زیر شکم خود قرار دهید.
توجه داشته باشید که پوشیدن کفش پاشنه بلندموجب افزایش گودی کمرتان خواهند شد.
از تقویت عضلات شکم، باسن و کمر غافل نباشید.
قوس کمر تا بیش از ۹۰درصد با شنا کردن بهبود مییابد
دکتر علی دیانت اولین و مهمترین علت گودی کمر را ضعف عضلات نگهدارنده قوس کمری دانست و افزود: گاه براثر زایمان، عضلات شکم کشیده و ضعیف شده منجر به ایجاد گودی کمر میشود که ورزش نامناسب نیز باعث ماندگاری دائمی این عارضه میشود. البته در برخی افراد نیز ضعف کلی عضلات اطراف ستون فقرات کمری و جمع شدن چربی در پهلوها، علت اصلی قوس کمری است.
وی تصریح کرد: بهترین راه بهبود گودی کمر ورزش کردن به خصوص ورزش شنا است که میتواند تا حد بسیاری زیادی در رفع آن موثر باشد؛ چرا که قرار گرفتن روی آب باعث بیوزنی و تقویت عضلات میشود. به علاوه ورزش صبحگاهی، فیزیوتراپی و ورزشهای ویلیامز نیز میتوانند نسبت به بسیاری از کمربندهای کمری و طبی مفید و موثر واقع شوند.